"We zijn als zorgverleners vaak bezig met regelen en oplossingen verzinnen voor patiënten in hun laatste levensfase. Vroegtijdig over levenseinde spreken is hierbij heel belangrijk: het kan leiden tot bewustere keuzes. Maar soms zijn mensen er niet aan toe of willen dit pertinent niet. Kom er dan later een keertje op terug, maar durf het ook te laten gaan.” - Paul van den Homberg, huisarts, gezondheidscentrum Krimpen aan den IJssel.

Paul herinnert zich de besprekingen over het Zorgpad in ontwikkeling bij het Netwerk Palliatieve Zorg Rotterdam en omstreken (NPZR&o). “De twijfels over het vroeg beginnen klonken toen ook. Moet je mensen in zo’n vroeg stadium confronteren? Dan ontneem je ze hoop en zet je meteen de toon: u gaat overlijden. Al sinds ik huisarts ben, spreek ik extreem vroeg met mensen over: ‘Als het nu slechter gaat, wat doen we dan?’ Mijn ervaring daarmee is juist heel positief. ‘Nu voelt u zich nog goed, dus kunnen we er makkelijker over praten dan wanneer u zich ziek voelt.’ Mensen staan er heel vaak voor open en hebben zelf vaak ook al nagedacht over wat ze willen als ze achteruit gaan. Thuis blijven wonen of naar een hospice gaan, euthanasie of niet. Of: ‘Ik wil het mijn vrouw niet aandoen, die zorg’, of ‘Wat is er mogelijk?’ of ‘Ik ben bang’. Het gesprek komt vaak heel makkelijk op gang. Dat gesprek creëert ruimte voor een ander perspectief.

Het klinkt misschien gek, maar voor mij is het eigenlijk hele leuke zorg omdat ik het idee heb dat ik er toe kan doen. Ik vind het fijn dat ik echt iets kan betekenen voor mensen die ik vanuit mijn praktijk al lang ken. Je hebt te maken met de patiënt met zijn eventuele angsten, achtergronden en coping strategie, maar ook met de mantelzorg, de familie die heel dwingend is, of angstig, of heel betrokken of juist onderling verdeeld. Dat is leuk en belangrijk om snel boven water te hebben. Doorvragen is belangrijk, dan heb ik een beeld. En de patiënt zelf ook, want daarvan zijn zij zich ook niet altijd bewust.

We weten elkaar door het Zorgpad beter te vinden: specialist, huisarts, thuiszorg en huisartsenpost hebben veel beter contact, omdat we veel makkelijker de telefoon pakken. Het is van groot belang dat een patiënt bij de huisarts komt, de huisarts kan zeggen: ‘Ik weet dat uw bloeduitslag niet goed was, of dat er op de foto dit of dat te zien was’. Dat de patiënten beseffen: er is echt contact geweest, de zorgverleners spreken elkaar, ze zijn met mij bezig.

Wat ik heel fijn vind is dat er verpleegkundig specialisten zijn die het gesprek aan gaan met mensen. Want als een specialist, die mensen soms jarenlang heeft begeleid, je loslaat, is dat een grote stap. De verpleegkundig specialist vangt de mensen op, kijkt hoe ze erin staan, en slaat de brug tussen de begeleiding van het ziekenhuis en die van de huisarts.